uvalılar, Rusya’nın Türkçe konuşan halkı, Doğu Sibirya’da bulunan Tıva (Tuva) Cumhuriyeti’nin ana halkıdır. Toplam nüfusları yaklaşık 300 bin kişidir. Altay Ailesi, Türkçe Grubu’na giren Tuva dilinde konuşurlar. Yazı dili Kiril Alfabesi esas alınarak oluşturulmuştur. Büyük bir kısmı budist-lamaisttir, Budda öncesi kültler ve şamanizm de hala yaşamaktadır. Tuvalıların en eski ataları 1. bin yıl ortasında Tuva topraklarına sızan ve burada Ket, Samodi ve Hint Avrupa boyları ile karışan Orta Asya’lı Türk boylarıdır.
Tuva boyları 6. yy’da Türk Kağanlığı’na girmişlerdir. 13. yy’ın ortasında Orta Asya’da güçlü bir boylar birliği olan Uygur Kağanlığı’nı kuran Türkçe konuşan Uygurlar, Türk Kağanlığı’nı bozguna uğratırlar ve Tuva dahil tüm topraklarını ele geçirirler. Uygur boyları zaman içinde yerel halkla karışır. Yenisey Kırgızları 9. yy’da Uygurlar üzerinde egemenlik kurarlar.
Tuva’ya giren Kırgız boyları yerel halk arasında tamamen asimile olmuşlardır. 13. – 14. yy’larda Tuva’ya bir kaç Moğol boyu yerleşir, zaman içinde bunlar da yerel halk arasında asimile olurlar. Binyılın sonunda daha önce Samodi, Ket ve Tungus boylarının yerleştiği Tuva’nın doğu kısmına Uygurların akrabası, yine Türkçe konuşan Tuba boyları girmeye başlamışlardır. 19. yy’da Tuva’nın Türk olmayan tüm halkları Türkleşmiş, Tuba (Tıva) adı ise tüm Tuvalılar için ortak isim haline gelmiştir. 18. yy sonu ve 19. yy başında Tuva Mançurya Tsin Hanedanı boyunduruğunda iken Tuva etnosunun oluşum süreci tamamlanmıştır.